Πορτογαλία, Port, vin de liqueur – μέρος 1ο

Ανήκει στις παλαιότερες ονομασίες προέλευσης του κόσμου (1756) και το κρασί οφείλει το όνομά του, όχι στην περιοχή όπου παράγεται αλλά, στο λιμάνι απ’ όπου το εμπορεύονται.

Η καλλιέργεια των σταφυλιών γίνεται στα σχιστολιθικά εδάφη της βόρειας  Πορτογαλίας, στην περιοχή του ποταμού Ντούρο ή Ντόουρο (Douro) -από το 2001 η περιοχή του Άλτο Ντούρο ανακηρύχτηκε μνημείο παγκόσμιου πολιτισμού της Ουνέσκο- ενώ η παραγωγή των κρασιών, η ωρίμανση και τελικά η εμπορία γίνεται από τις πόλεις Βίλα Νόβα ντε Γαία (Vila Nova de Gaia) και Οπόρτο (Oporto).

Η ιστορία θέλει το Πόρτ (Port) ή Πόρτο (Porto) ή Οπόρτο (Oporto), να γίνεται γνωστό από τους Άγγλους εμπόρους στη διακίνηση του οποίου στράφηκαν εξαιτίας των κακών σχέσεων με τους Γάλλους, που καθιστούσαν σχεδόν αδύνατη την εμπορία των γαλλικών κρασιών λόγω της επιβολής υψηλών δασμών. Το κρασί ήταν ήδη γνωστό και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στο εσωτερικό της Πορτογαλίας, αφού οι  βουργουνδικής καταγωγής βασιλείς της χώρας βοήθησαν τόσο στην ανάπτυξη της αμπελοκαλλιέργειας όσο και στην παραγωγή του κρασιού.

Οι περιοχές του Ντούρο στις οποίες καλλιεργούνται τα σταφύλια και δικαιούνται την ονομασία προέλευσης Πόρτο είναι στην ενδοχώρα κοντά στα εβδομήντα χιλιόμετρα από το λιμάνι και προς τα Ισπανικά σύνορα. Όλη η περιοχή της καλλιέργειας που εκτείνεται πάνω από το ποτάμι είναι διαμορφωμένη σε ισοϋψείς πεζούλες.

Photo by decanter.com

Στο Πόρτο υπάρχει ένα μοναδικό σύστημα που αφορά στην προστασία της ονομασίας προέλευσης καθορίζοντας επακριβώς την ποσότητα σταφυλιών που συγκομίζεται σε κάθε αμπελώνα, με βάση τις πωλήσεις κρασιού της προηγούμενης χρονιάς. Το Ινστιτούτο των κρασιών του Πόρτο κάθε χρόνο, κλείνει τις συμφωνίες  ανάμεσα στο συνεταιρισμό των οινοποιών και τον συνεταιρισμό των εξαγωγέων. Η περιοχή είναι η ακριβέστερα καταγεγραμμένη και οριοθετημένη ζώνη στο κόσμο.

Οι ποικιλίες των σταφυλιών που καλλιεργούνται για την παραγωγή των κρασιών Port είναι πολλές, με τις ερυθρές Τίντα Μπαρόκα (Tinta Barroca), Τίντα Κάο (Tinta Cão), Τίντα Ρορίθ ή Τεμπρανίγιο (Tinta Roriz/Tempranillo), Τουρίγα Φρανσέσα (Touriga Francesa) και Τουρίγα Ναθιοναλ (Touriga Nacional) να επικρατούν. Στα λευκά Πορτ, οι ποικιλίες που συμμετέχουν είναι οι λευκές Ντονζελίνο Μπράνκο (Donzelinho Branco), Εσπάνα Κάο (Esgana-Cão), Φολγκασάο (Folgasão), Γκουβέιο (Gouveio), Μαλβάζια Φίνα (Malvasia Fina), Ραμπιγκάτο (Rabigato) και Βιοσίνο (Viosinho). Τα λευκά ακολουθούν την ίδια με τα ερυθρά μέθοδο παραγωγής και μπορούν να είναι ξηρά, ημίξηρα, ημίγλυκα, γλυκά και “lagrima” πολύ γλυκά (140 gr/lt ζάχαρα), ανάλογα με τα υπολειπόμενα σάκχαρα.

Το πάτημα των σταφυλιών παραδοσιακά γινόταν με τα πόδια στα γρανιτένια πατητήρια (λαγάρες-lagares), τεχνική που σήμερα εξακολουθεί  να εφαρμόζεται για την παραγωγή των πλέον επίλεκτων «vintage port», μόνο που τα πατητήρια είναι πια ανοξείδωτα και τα πόδια έχουν αντικατασταθεί από μηχανικά πιστόνια, που αναπαράγουν την πίεση των εβδομήντα κιλών του μέσου ανθρώπινου βάρους.