ΞΕΝΙΑ: καινοδοξία ή στρουκτουραλισμός;

1950. Ο νεοσύστατος τότε ΕΟΤ, υπό την καθοδήγηση του Χαράλαμπου Σφαέλλου, ενός οραματιστή της αρχιτεκτονικής, διδάκτορα της τέχνης και της επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Παρισιού, ετών 36, ξεκινά το πρόγραμμα ανέγερσης και μελέτης ξενοδοχειακών μονάδων ΞΕΝΙΑ.

Την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης για την ανέγερση σχεδόν όλων των ξενοδοχειακών μονάδων ΞΕΝΙΑ, αναλαμβάνει ο Άρης Κωνσταντινίδης, ένθερμος υποστηρικτής της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και ιδιαίτερα του Bauhaus.

Ήταν η στιγμή που ο τουρισμός, ο πολιτισμός και η φιλοξενία έγιναν σχεδόν ταυτόσημα, στο βωμό της πολυτέλειας και της φιλοκαλίας.

Το όραμα και το αντιόραμα των ΞΕΝΙΑ

Για τα ΞΕΝΙΑ, δόθηκαν άδειες οικοδόμησης στα πιο απίθανα μέρη της Ελλάδας. Από αρχαιολογικούς χώρους όπως η Ακροναυπλία, μέχρι παραλίες, όπως το Παλιούρι στη Χαλκιδική, και δασικές εκτάσεις όπως  αυτή της Βυτίνας.

Αντιδράσεις υπήρξαν σε δραματικό βαθμό, οι συνηθισμένοι και μαθημένοι στον νεοκλασικισμό και τον εκλεκτικισμό, Έλληνες δεν μπορούσαν να κατανοήσουν το μοντερνισμό και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.

Η έπαρση του Κωνσταντινίδη και των λοιπών αρχιτεκτόνων κατακρίθηκε από τον τύπο και την κοινή γνώμη. Τίτλοι όπως “Οίστρος ακολασίας” (ΒΗΜΑ) έγιναν σύνηθες φαινόμενο. Από την άλλη, ο ίδιος υποστήριζε πως δημιουργούσε “Δοχεία ζωής” καθότι τα έργα του ήταν άκρως λειτουργικά και ορθολογικά διατεταγμένα στο φυσικό τοπίο.

Ως μόνη ελπίδα ανάπτυξης και έλξης ξένων τουριστών, τα ΞΕΝΙΑ έγιναν διαμάντια που αντανακλούσαν ποιότητα, αρχιτεκτονική, ντιζάιν, φιλοξενία και πολυτέλεια.

Ορισμένα δε είχαν ξεχωριστούς, άρτια διαμορφωμένους χώρους εστίασης με εξωτερικά μπαρ, ενώ τα παραθαλάσσια κάλυπταν πλήρως και τις ανάγκες των λουόμενων, με αποδυτήρια, ντους, ακόμα και σκάλες για τις περιπτώσεις που η παραλία ήταν βραχώδης.

Σήμερα, κι ενώ η ιστορία του τουρισμού και της εστίασης έχει γυρίσει αρκετές σελίδες, τα εν λόγω αριστουργήματα στέκουν, ως επί το πλείστον, ερειπωμένα για να θυμίζουν στους περαστικούς τη μεταπολεμική Ελλάδα του σουίνγκ, της Φίνος Φιλμ, του Ατίκ, του βερμούτ, αλλά και συνάμα της διαφθοράς, της ενδόμυχης άρνησης του ανθρώπου για πρόοδο και μιας μορφής ιδεαλισμού που αντιλαμβάνεται τον υλικό κόσμο ως μια χλωμή αντανάκλαση των ιδεών.

Είναι να αναρωτιέσαι μερικές φορές, πως κάποιοι άνθρωποι όπως ο Σφαέλλος, ο Κωνσταντινίδης και οι ομάδες τους, αφιέρωσαν τη ζωή τους σε ένα έργο, που καταλήγει να γίνει μετά από 50-60 χρόνια μια εικόνα που προκαλεί λανθασμένα συναισθήματα.