Εσύ, τι δουλειά θα ήθελες, ιδανικά, να κάνεις;

Τις προάλλες έβλεπα –για νιοστή φορά- τη Melancholia του Λαρς φον Τρίερ. Για όσους δεν έχετε ιδέα περί τίνος πρόκειται –και χωρίς σπόιλερς- είναι μια ανάλυση της συμπεριφοράς του ανθρώπου, μια αλληγορία για τις κοινωνικές και ενδοοικογενειακές σχέσεις, που ως βάση χρησιμοποιεί το τέχνασμα-εύρημα, μιας ιδιαίτερης κατάστασης, όπου ένας πλανήτης με ιδιάζουσα τροχιά πρόκειται να πέσει πάνω στη Γη. Το τέλος θα είναι οριστικό και αναπόφευκτο για όλους και για όλα. Αναλογιζόμενος πώς θα αντιμετώπιζα μια τέτοια κατάσταση, είδα αρκετά ξεκάθαρα ότι θα ήθελα να περάσω το τέλος μου, όπως έχω ζήσει και τη ζωή μου. Με την αγαπημένη μου κοντά, με ανοικτά τα μάτια και με ένα νεγκρόνι στο χέρι. Θα αναρωτιέστε εύλογα, τι σχέση έχουν όλα αυτά με τη δουλειά. Έχουν. Όλα, έχουν σχέση με όλα.

Η δουλειά ως… Γολγοθάς

Λίαν προσφάτως δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από φίλο και συνάδελφο που με ενημέρωσε ότι υπάρχει μια διαθέσιμη θέση εργασίας στο περιοδικό αυτοκινήτων στο οποίο δούλεψα στις αρχές της δημοσιογραφικής μου καριέρας. Ενώ ήταν μια καλή πρόταση μισθολογικά για την εποχή –με έμφαση στο «για την εποχή», με ασφάλιση και όλα τα καλά, και παρότι έχω υπέροχες αναμνήσεις, αρνήθηκα.

Αιτία δεν ήταν απλά ότι θεωρούσα πως σε αυτή την περίοδο της ζωής μου δεν μπορώ να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις της δουλειάς. Ένιωθα ότι αν δεχόμουν, ήταν κάτι που με γυρίζει οκτώ χρόνια πίσω, σε πάρα πολλούς τομείς, κυρίως όμως σε αυτόν της αυτοδιάθεσης. Έχω κάνει πάρα πολλές θυσίες συνολικά για να μπορώ να ορίζω εγώ το χρόνο μου και που αυτός θα διατίθεται, και, μέχρι να μην μπορώ να κάνω διαφορετικά, σκοπεύω να τον προφυλάξω.

Στην αδιανόητη πίεση της επιλογής εργασιακού στίβου στην οποία υποβαλλόμαστε από τα πρώτα γυμνασιακά και λυκιακά μας χρόνια, καθώς «πρέπει να βρούμε το δρόμο μας», υπάρχουν πάρα πολλά από αυτά που στην οδήγηση περιγράφονται ως τυφλά σημεία. Για έναν οδηγό είναι εκείνες οι οπτικές γωνίες στις οποίες λόγω σχεδιασμού του οχήματος ή λόγω περίστασης και περιβάλλοντος, δεν μπορεί να έχει καλή ορατότητα.

Για έναν νέο που αναζητά λύσεις και τρόπο για να φτιάξει τη ζωή του, είναι όλα εκείνα τα μικρά ή μεγάλα στοιχεία του κάθε εργασιακού χώρου που μόνο εκ των έσω μπορείς να γνωρίσεις. Σε αυτά, συμπεριλαμβάνονται και τα γενικά χαρακτηριστικά της εργασίας, όσα απλοϊκά συμπυκνώνονται πίσω από το «πρέπει να δουλέψεις για να δεις πως είναι να πληρώνεις τη ζωή σου μόνος σου», αλλά και όλα όσα κρύβονται συγκεκριμένα στην εκάστοτε δουλειά, και συμπυκνώνονται σε αυτό που λέμε «τα μυστικά του επαγγέλματος».

Ταξίδι για δουλειά στο άπειρο

Οι περισσότεροι εργάζονται στην εστίαση από ανάγκη. Για να είμαστε πιο εύστοχοι «ξεκινούν να εργάζονται στην εστίαση από ανάγκη». Και πάλι ίσως η διατύπωση είναι κάπως αυστηρή. Ίσως η λέξη «ανάγκη» θα έπρεπε να αντικατασταθεί από την λέξη «ευκολία». Ευκολία επιλογής και μόνον, και όχι ευκολία κατά τη διάρκεια της δουλειάς βέβαια. Καλώς ή κακώς, το σέρβις και η λάντζα, μαζί και κάποιες υποτυπώδεις μορφές μπαρίστα ή μπάρμαν, είναι κάτι που μπορεί να το κάνει όποιος έχει δυο πόδια και δυο χέρια. Το αν θα το κάνει καλά και με αξιώσεις, το αν θα ασχοληθεί να το εξελίξει, ή αν θα το κάνει καριέρα και σύντροφο ζωής, είναι ένα εντελώς άλλο θέμα.

Και κάπου εκεί ακριβώς κρύβεται η ουσία. Εύκολο επάγγελμα δεν υπάρχει. Το γνωστό ευφυολόγημα λέει «Αν η δουλειά ήταν καλό πράγμα, δε θα μας πληρώνανε για να την κάνουμε». Αν όμως δε θέλαμε να υιοθετούμε ακρίτως ευφυολογήματα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να κάνουμε ένα twist λέγοντας «Αν η δουλειά ήταν εύκολο πράγμα, δεν θα μας πλήρωναν για να την κάνουμε». Πλην όμως, τίποτα στη ζωή δεν είναι εύκολο. Κάθε δουλειά έχει τα υπέρ και τα κατά της και κάθε επιλογή της συνέπειές της.

Αν εγώ κρίνω ότι όσα σπούδασα δεν ανταποκρίνονται σε όσα θέλω να κάνω και αλλάξω επάγγελμα, αν ο Μπάμπης κρίνει ότι θέλει να περνάει τη ζωή του αραχτός και να λιποθυμάει από πιώμα στο πεζοδρόμιο, αν η Μαρτίνα που ξεκίνησε να δουλεύει λάντζα από ανάγκη κρίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να μάθει να συνταιριάζει χημικές ενώσεις, δημιουργώντας απολαυστικά κοκτέιλ, τότε όλα είναι ΟΚ. Αρκεί να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει με πλήρη συνείδηση.

Το αν θα πεθάνεις ήρεμος με ένα νεγκρόνι στο χέρι, δεν έχει καμία σημασία ακόμα. Σημασία έχει να ξέρεις πως θέλεις να ζήσεις.