Όψιμος τρύγος – Vendages tardives – Late Harvest

Όταν ο τρύγος καθυστερεί, εθελοντικά ή όχι, τα σταφύλια ωριμάζουν περισσότερο αποκτώντας πιο πολλά σάκχαρα, απολύτως απαραίτητα για την περιεκτικότητα ενός κρασιού σε αλκοόλη. Η καθυστέρηση του τρύγου, για μέρες ή και μήνες καμιά φορά, από την κανονική έναρξή του, είναι μια πρακτική πολύ παλιά, αλλά και διεθνής που αποσκοπεί κυρίως στην παραγωγή κρασιών με υψηλό αλκοόλ, αλλά και υπολειπόμενα αζύμωτα σάκχαρα. Κάποιες φορές, αυτή η καθυστέρηση είναι απολύτως απαραίτητη, ώστε αν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέψουν τα σταφύλια να σαπίσουν με “ευγενικό” τρόπο ή ακόμα και να καταψυχτούν πάνω στα αμπέλια, δίνοντας στην συνέχεια τα αντίστοιχα πολύ ιδιαίτερα κρασιά.

Ο νομοθετημένος από την Ε.Ε. όρος «όψιμος τρύγος» όμως, που μπορεί και αναγράφεται στην ετικέτα μιας φιάλης, αφορά στην παραγωγή κρασιών ξηρών, ημίγλυκων και γλυκών που δεν θα πρέπει να μπερδεύονται με αυτά που παράγονται όταν τα σταφύλια προσβληθούν από το μύκητα Botrytis cinerea ή όταν αφεθούν μετά το μάζεμα να στεγνώσουν και να αποξηρανθούν, εν μέρει, στον αέρα. Όψιμου τρύγου κρασιά είναι και αυτά που παράγονται όταν τα σταφύλια παραμένουν πάνω στο αμπέλι, μετά από το στρίψιμο του ποδίσκου που συγκρατεί το τσαμπί στο φυτό.

Πρώτοι οι Αλσατοί, το 1984, κατοχύρωσαν νομοθετικά τον όψιμο τρύγο «Vendages tardives» για ΠΟΠ κρασιά, από τις εκλεκτές ποικιλίες τους Pinot Gris, Gewürztraminer, Riesling και Muscat. Αργότερα ο όρος διαδόθηκε και σε άλλες περιοχές για να περιγράψει τις περισσότερες φορές κατηγορία κρασιών με αζύμωτα ζάχαρα μέχρι τα 40gr/lt, στα οποία δεν έχει γίνει προσθήκη ζάχαρης αλλά φυσική υπερωρίμανση λόγω παράτασης του τρύγου. Έτσι σήμερα στην υπόλοιπη Γαλλία, ο όρος χρησιμοποιείται στις περιοχές Gaillac και Jurancon, στην νοτιοδυτική αμπελουργική ζώνη της χώρας, κοντά στα Πυρηναία, για κρασιά ΠΟΠ με τις αντίστοιχες ονομασίες.

Όμως αν και η Αλσατία πήρε την πρωτιά στην καθιέρωση του όψιμου τρύγου στην ετικέτα, οι γείτονες Γερμανοί παράγουν ένα αντίστοιχο προϊόν, ελαφρώς ξηρότερο, δυο αιώνες νωρίτερα. Η παράδοση θέλει από το 1718, στην περιοχή του Rheingau, στο οινοποιείο Schloss Johannisberg, ο τρύγος να ξεκινάει πάντα με έγγραφη διαταγή του Επισκόπου-Πρίγκιπα της περιοχής που όριζε το αβαείο Fulda. Εκείνη τη χρονιά, ο μεταφορέας της εντολής ληστεύθηκε στο δρόμο και καθυστέρησε κατά δεκατέσσερις μέρες, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να προσβληθούν τα σταφύλια από το μύκητα της ευγενούς σήψης. Η συγκομιδή τελικά έγινε υποχρεωτικά, σε γνώση όμως των καλλιεργητών πως το κρασί από τα προσβεβλημένα σταφύλια θα ήταν προβληματικό. Όταν με μεγάλη τους έκπληξη είδαν και κυρίως δοκίμασαν, το κρασί κατά την εξέλιξή του, εντυπωσιάστηκαν και καθιέρωσαν να καθυστερούν έκτοτε τη συγκομιδή. Η νομοθεσία προβλέπει κρασιά με αντίστοιχη ένδειξη στην ετικέτα, να παράγουν οι Αυστριακοί αλλά και το Λουξεμβούργο.

Φυσικά είναι λογικό και αναμενόμενο τα κρασιά του «Όψιμου τρύγου» να είναι συνάρτηση των τυχαίων καιρικών συνθηκών που επικρατούν κάθε φορά και επομένως να υπάρχουν καλές ή εξαιρετικές χρονιές, όπως επίσης και χρονιές κακές που δεν παρήχθησαν τα αντίστοιχα κρασιά.