Νέα εποχή για τη βιομηχανία αλκοόλ; Παγκοσμιοποίηση ή προστατευτισμός;

Τα νέα είναι πως η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξετάζει την επιβολή νέων δασμολογικών κυρώσεων, αξίας 2,75 δις. ευρώ, προς συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων που εισάγονται από την ΕΕ, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται αρκετά προϊόντα αλκοόλ, όπως η μπίρα, το τζιν, η βότκα και άλλα ευρωπαϊκά ποτά. Εάν τελικά εφαρμοστούν, τότε θα μιλάμε για μία ακόμη βίαιη κίνηση στην διελκυστίνδα μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ που ξεκίνησε το 2018 και η οποία δείχνει να κλιμακώνεται επικίνδυνα. Η βιομηχανία αλκοόλ φαίνεται πως βρίσκεται εν μέσω μιας γιγαντιαίας κρίσης, η οποία επηρεάζεται τόσο από τον εμπορικό αυτόν πόλεμο, όσο και από τις ήδη υπάρχουσες τάσεις για αποπαγκοσμιοποίηση και προστατευτισμό, οι οποίες ενισχύθηκαν και από τη νέα τάξη πραγμάτων που έφεραν τα μέτρα ασφάλειας εν μέσω της πανδημίας του COVID-19.

Το Αμερικανικό Συμβούλιο Αποσταγμάτων (Distilled Spirits Council of the US – Discus) έφερε τις προηγούμενες ημέρες στη δημοσιότητα έκθεση η οποία καταδεικνύει τον σημαντικό αντίκτυπο των αντίστοιχων δασμολογικών κυρώσεων της ΕΕ στα εισαγόμενα από τις ΗΠΑ προϊόντα αλκοόλ. Από τον Ιούνιου του 2018, όταν και επιβλήθηκαν οι πρώτοι δασμοί από την ΕΕ στο αμερικανικό ουίσκι μέχρι και τον Απρίλιου του 2020, οι εξαγωγές του προς αυτήν μειώθηκαν κατά 33%, από τα 747 εκατομμύρια δολάρια στα 501 εκατομμύρια δολάρια. Η έκθεση αναφέρει επίσης πως στην αντίθετη περίπτωση μη-επιβολής δασμών, οι εξαγωγές του αμερικανικού ουίσκι θα είχαν φθάσει τον Ιούνιο του 2020 τα 838 εκατομμύρια δολάρια, καταδεικνύοντας τη μείωση στα 337 εκατομμύρια δολάρια. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η ΕΕ μέχρι και το 2019 κατείχε το 52% των εισαγωγών του αμερικανικού ουίσκι παγκοσμίως.

Σαφέστατα, το συμβούλιο Discus είναι ξεκάθαρα αντίθετο από την τωρινή πολιτική των ΗΠΑ, παρουσιάζοντας τους κινδύνους, όχι μόνο του εμπορικού εκτροχιασμού ενός από τα εθνικά προϊόντα της χώρας, όσο και της γενικότερης απαξίωσής του, αλλά και της απώλειας χιλιάδων θέσεων εργασίας στη βιομηχανία αλκοόλ.

Αν τώρα σε αυτόν τον πόλεμο συνυπολογίσει κάποιος και τα (αναγκαία) μέτρα ασφαλείας που επιβλήθηκαν εν μέσω πανδημίας, τότε μπορεί να αντιληφθεί κανείς πως οδηγούμαστε (βίαια) προς αποπαγκοσμιοποίηση ή προς ένα νέου τύπου «εθνικό κράτος», στο πλαίσιο ενός σύγχρονου μοντέλου εμπορικού και κοινωνικού προστατευτισμού, μιας και οι παγκόσμιοι φορείς παρουσίασαν ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν αδυναμία στο να συντονίσουν αυτό το υπερεθνικό κράτος που επρέσβευαν οι αρχές της παγκοσμιοποίησης.

Τα παραδείγματα άλλωστε, ακόμα και από το πολύ πρόσφατο παρελθόν, είναι πολλά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) δεν κατάφερε σε κανένα σημείο να ελέγξει τον ολοένα και κλιμακούμενο εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο εταίρων (ΕΕ-ΗΠΑ), αντιθέτως, πυροδότησε ακόμη περισσότερες συγκρούσεις. Αλλά και στο πλαίσιο της πανδημίας του COVID-19, ούτε καν οι πιο αισιόδοξοι δε μπορούν να φανταστούν πως θα υπάρξει παγκόσμια συμφωνία διαχείρισης ενδεχόμενου εμβολίου, ακόμη και μεταξύ των μελών της ΕΕ.

Αλλά και η έλλειψη παγκόσμιας κοινής στρατηγικής στην αντιμετώπιση της πανδημίας, η απόκρυψη στοιχείων από πολλές χώρες και ο αντίκτυπος αυτών σε εισροές τουριστών σε χώρες όλου του κόσμου, έχουν διαταράξει τις αγορές, έχουν επαναφέρει οικονομικούς μετανάστες πίσω στη χώρα τους, όπου μπορεί να αισθάνονται πιο ασφαλείς και έχουν ενισχύσει το μοντέλο της αποπαγκοσμιοποίησης.

Κάποιοι λένε πως μια ενδεχόμενη κλιμάκωση του εμπορικού αυτού πολέμου θα δώσει τη χαριστική βολή στην πληγωμένη από την πανδημία βιομηχανία αλκοόλ, εστίασης και τουρισμού. Κάποιοι, στο πλαίσιο των μέτρων της πανδημίας, μιλούν για μια ενδεχόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση και την πλήρη αναδιάρθρωση της οικονομίας, με μείωση της κινητικότητας και των μεταφορών και μετάβαση στην τηλε-επικοινωνία, κάτι που φυσικά και αναπόφευκτα θα πλήξει τον τουρισμό και την εστίαση, έμμεσα και άμεσα. Σε κάθε περίπτωση, οι αρχές της παγκοσμιοποίησης δείχνουν να δοκιμάζονται, θέτοντας υπό πλήρη αμφισβήτηση την έννοια της διεθνούς αλληλεξάρτησης και επαναφέροντας μοντέλα άκρατου προστατευτισμού. Εκτός αν τελικά καταφέρει και επικρατήσει η υπερεθνική αυτή αλληλεγγύη, μεταξύ αρκετών κρατών και φορέων, που ως αχτίδα φωτός έχει διαφανεί αρκετές φορές στο παρελθόν, σώζοντας την παρτίδα.