Νέα αύξηση του ΕΦΚ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τι αλλάζει από το 2026

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, στο πλαίσιο των ανακοινώσεων του Φθινοπωρινού Προϋπολογισμού για το 2025, ανακοίνωσε πως ο ΕΦΚ στο Ηνωμένο Βασίλειο (ειδικός φόρος κατανάλωσης – alcohol duty) θα αυξηθεί από την 1η Φεβρουαρίου 2026, ακολουθώντας πλέον τον Δείκτη Τιμών Λιανικής (RPI). Η αναπροσαρμογή αυτή σηματοδοτεί και το τέλος του προσωρινού “duty freeze” που ίσχυε από τον Αύγουστο του 2024, καθώς και την επιστροφή σε έναν αυτόματο μηχανισμό αύξησης του φόρου ανάλογα με τον πληθωρισμό, μετά και την καθολική αναθεώρηση του συστήματος φορολόγησης αλκοόλ που είχε πραγματοποιηθεί το 2023.

Η επίσημη ανακοίνωση για την αύξηση του ΕΦΚ αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Εσόδων της Μεγάλης Βρετανίας (HM Revenue & Customs – HMRC) στις 26 Νοεμβρίου 2025. Το έγγραφο δημοσιονομικής πολιτικής που δημοσιεύτηκε, ανακοινώνει πως ο ΕΦΚ στο Ηνωμένο Βασίλειο θα λάβει αύξηση 3.66% προς εναρμόνισή του με τον Δείκτη Τιμών Λιανικής.

Η κυβερνητική εξήγηση ήταν πως η αναπροσαρμογή αυτή στοχεύει στη διατήρηση σταθερού φορολογικού βάρους στο αλκοόλ με πραγματικούς όρους και στην προστασία των δημοσίων εσόδων από τη διάβρωση που προκαλεί ο πληθωρισμός. Με άλλα λόγια, όπως ο πληθωρισμός επηρεάζει την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων, επηρεάζει και την πραγματική αξία των φόρων. Γι’ αυτό η αρμόδια αρχή ευθυγραμμίζει τον ΕΦΚ με τον δείκτη τιμών, επιλέγοντας έναν «προβλέψιμο» μηχανισμό ενίσχυσης των εσόδων σε μια περίοδο υψηλών δαπανών και αυξημένου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους.

Φυσικά, οι αντιδράσεις του επαγγελματικού χώρου και της αγοράς ήταν άμεσες. Η Wine & Spirit Trade Association (WSTA) προειδοποίησε πως η αύξηση θα ενσωματωθεί αναπόφευκτα στις τιμές λιανικής και χονδρικής. Ο διευθύνων σύμβουλος Miles Beale υπενθύμισε ότι ο κλάδος ήδη πιέζεται από το νέο σύστημα φορολόγησης, το καθεστώς EPR για τις συσκευασίες, τις μισθολογικές αναπροσαρμογές και το υψηλό ενεργειακό κόστος. Κατά την WSTA, η φορολογική επιβάρυνση στο κρασί έχει αυξηθεί κατά περίπου μία βρετανική λίρα ανά φιάλη από τον Αύγουστο του 2023.

Παρόμοια ήταν και η αντίδραση της Scotch Whisky Association (SWA), αφού —όπως αντιλαμβάνεστε— η «προσαρμογή» θα επηρεάσει και το αγαπημένο μας σκοτσέζικο ουίσκι. Η SWA σημείωσε ότι η προηγούμενη αύξηση στον ΕΦΚ των αποσταγμάτων οδήγησε σε μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 150 εκατομμύρια λίρες, προφανώς από την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των σκοτσέζικων προϊόντων έναντι άλλων, συμπεραίνοντας  ότι η επιβολή επιπλέον (φορολογικού) βάρους δεν ενισχύει ουσιαστικά τα δημόσια ταμεία. Ο διευθύνων σύμβουλός της, Mark Kent, τόνισε πως μια τρίτη αναπροσαρμογή μέσα σε δύο χρόνια περιορίζει την ικανότητα των αποσταγματοποιών να επενδύσουν, να καινοτομήσουν και να στηρίξουν την απασχόληση σε έναν κλάδο που ήδη λειτουργεί με υψηλό κόστος.

Για να γίνει σαφές το εύρος των αλλαγών, πρέπει να υπογραμμισθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο εφαρμόζει πλέον και από το 2023, ένα ενιαίο σύστημα όπου ο ΕΦΚ υπολογίζεται ανά λίτρο καθαρής αλκοόλης, ανεξάρτητα από το είδος του ποτού. Το προηγούμενο καθεστώς βασιζόταν σε διαφορετικές κλίμακες για κάθε κατηγορία, με σταθερή επιβάρυνση στα κρασιά, ειδικές κλίμακες στα αποστάγματα και έναν πιο «ιδιαίτερο» υπολογισμό (ανά βαθμό Plato) στην μπίρα. Το νέο μοντέλο καταργεί αυτό το ιδιότυπο σύστημα με ιστορία αιώνων και συνδέει τον φόρο με τον πραγματικό αλκοολικό τίτλο. Ένα σύστημα που είχε παγώσει προσωρινά το 2024.

Αντίθετα, στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο ΕΦΚ παραμένει κατηγοριοποιημένος: στα αποστάγματα υπολογίζεται ανά λίτρο καθαρής αλκοόλης, στο κρασί είναι μηδενικός, στα ενδιάμεσα προϊόντα εφαρμόζονται ειδικές κλίμακες ανά λίτρο προϊόντος και στη μπίρα συνεχίζει να ισχύει το σύστημα ανά βαθμό Plato.

Η αύξηση όμως του ΕΦΚ στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτός από βραχυπρόθεσμη επιβάρυνση στη λιανική των αποσταγμάτων και όπως επισημαίνει η SWA, θα επηρεάσει και το συνολικό φορολογικό βάρος σε εκείνα τα αποστάγματα με μακρά περίοδο ωρίμασης, αφού θα επιβαρύνει το συνολικό κόστος παραγωγής, το κόστος αποθήκευσης και εκείνο της συνολικής διαχείρισης. Το αυξημένο αυτό κόστος, μοιραία, θα ενσωματωθεί στην τιμή εξόδου από το αποστακτήριο, με αποτέλεσμα υψηλότερη ex-works τιμή και, στη συνέχεια, υψηλότερη τιμή εξαγωγής. Έτσι, το σκοτσέζικο ουίσκι, όπως και οποιοδήποτε βρετανικό απόσταγμα, θα γίνει ακριβότερο και στις διεθνείς αγορές, παρότι ο ΕΦΚ δεν χρεώνεται εκτός Ηνωμένου Βασιλείου.

Με δεδομένο ότι το RPI παραμένει υψηλότερα από τον CPI (Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), η αγορά ποτών στο Ηνωμένο Βασίλειο εισέρχεται σε μια περίοδο σταθερών, αυτόματων ανατιμήσεων στον ΕΦΚ. Αυτό σημαίνει υψηλότερο κόστος για παραγωγούς και εισαγωγείς, πιέσεις στη λιανική και στην εστίαση και αυξημένες τιμές σε προϊόντα με παγκόσμια ζήτηση, όπως το σκοτσέζικο ουίσκι.

Βεβαίως, αρκετά σκοτσέζικα αποστακτήρια —και όχι μόνο— βρίσκονται ήδη σε δεινή θέση, έπειτα από δύο χρόνια χαμηλής ζήτησης, μειωμένων εξαγωγών και αυξημένων λειτουργικών εξόδων. Ορισμένα έχουν ανακοινώσει περικοπές, άλλα έχουν αναστείλει τη λειτουργία και τις επενδύσεις τους, ενώ κάμποσα έχουν δηλώσει πλεονάζοντα αποθέματα που δεν βρίσκουν άμεσα διέξοδο στην αγορά. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η αύξηση του ΕΦΚ στο Ηνωμένο Βασίλειο προσθέτει ένα ακόμη στρώμα πίεσης σε μια βιομηχανία με εγγενές υψηλό κόστος χρηματοδότησης και μεγάλα κεφάλαια δεσμευμένα σε απόθεμα που ωριμάζει για χρόνια. Για πολλούς παραγωγούς, το μέτρο επιταχύνει τις τρέχουσες δυσκολίες, περιορίζοντας τη ρευστότητα, καθυστερώντας τις νέες τους παρτίδες και αυξάνοντας το κόστος διατήρησης των ήδη μεγάλων αποθεμάτων. Κανείς δε μπορεί να είναι σίγουρος για το αν τελικά ο χώρος θα βιώσει μια νέα κατάρρευση, προσωπικά όμως δεν είμαι και ιδιαίτερα αισιόδοξος για το μέλλον του.