Οδηγός για αρχάριους: Πώς να επιλέξετε και να απολαύσετε το πρώτο σας ουίσκι!

Σπήλιος Λαμπρόπουλος*

1. Θυμάμαι την πρώτη φορά που ήπια ουίσκι. Πρέπει να είχα μόλις τελειώσει την Τρίτη Γυμνασίου και μου το σέρβιρε στο σπίτι μας, τότε, ο πατέρας μου. «Αφού θα πιεις σύντομα κάπου έξω, καλύτερα να δοκιμάσεις εδώ πρώτα. Και θα δεις ότι δεν θα σου αρέσει», μου είπε και, ασφαλώς, όπως πάντα, είχε δίκιο: δεν μου άρεσε. Καθόλου!
   Πρέπει να ήταν ή Ballantine’s ή White Horse – στα τέλη της δεκαετίας του ’80 δεν ξέρω αν υπήρχε η κουλτούρα των single malt στην Ελλάδα, αλλά στο σπίτι μας αυτά τα blended βρίσκονταν σταθερά στο οικιακό mini bar.
   Θυμάμαι ότι όχι μόνον δεν μου άρεσε καθόλου αυτό που είχα γευτεί, αλλά είχα μία τεράστια απορία για το πως τόσος κόσμος έπινε μανιωδώς ουίσκι.
   Στο Λύκειο ανακάλυψα ότι το Jack Daniel’s με cola ήταν μία ασφαλής επιλογή, αλλά γενικά άργησα να επιστρέψω στο ουίσκι. Όλα άλλαξαν πολλά χρόνια αργότερα, στο σπίτι ενός αδερφικού φίλου, μια παραμονή Πρωτοχρονιάς που ανοίχθηκαν πολλές φιάλες malt. Εντελώς ανυποψίαστος, τότε, ανακάλυψα ότι αυτές οι γεύσεις ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και θυμάμαι, πάνω από όλα, ένα Cragganmore που μου άρεσε τόσο, ώστε λίγες μέρες αργότερα πήγα και το ζήτησα σε μία κάβα. Μάλιστα, επειδή είχα «φωτογραφίσει» την ετικέτα στο μυαλό μου (δεν υπήρχαν smartphones ακόμα), το ζήτησα ως Ragganmore, «τρώγοντας» το αρχικό C. Από τότε έχουν περάσει είκοσι χρόνια και, αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι από τον ουρανίσκο μου έχουν περάσει εκατοντάδες δείγματα, θεωρώ ότι παραμένω, λίγο-πολύ, το ίδιο αρχάριος, αφού τα όσα λιγοστά γνωρίζω φαντάζουν ακόμα λιγότερα μπροστά σε όλα όσα αγνοώ! Είναι όμως συναρπαστικό να νιώθεις ότι από κάτι που σου αρέσει τόσο πολύ, έχουν μείνει τόσα πολλά πεδία προς εξερεύνηση…
2. Ακριβώς επειδή είμαι ερασιτέχνης εραστής του ουίσκι και δεν κατέχω όλες τις πτυχές της ολοκληρωμένης γευσιγνωσίας, θεωρώ ότι θα είχε, ίσως, αξία η συμβουλή μου σε κάποιον που δεν έχει δοκιμάσει ποτέ το συγκεκριμένο ποτό, γιατί, μερικές φορές, όσο πιο ολοκληρωμένες γνώσεις έχεις, τόσο πιο πολύ απομακρύνεσαι από τη λογική και τις ανάγκες ενός ατόμου που ετοιμάζεται για την πρώτη δοκιμή! (Σ.τ.Ε. μεγάλη αλήθεια!)
   Αν κάποιος είναι ανήλικος και δεν έχει δοκιμάσει ξανά ουίσκι, θα τον παρότρυνα σθεναρά να μην δοκιμάσει μέχρι να ενηλικιωθεί. Ακούγεται συντηρητικό, ίσως, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι δεν θα χάσει απολύτως τίποτα – το αντίθετο!
   Από εκεί και πέρα, δεν ξέρω πόσοι ενήλικες δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ ουίσκι – θα τολμήσω να πω κανένας! Πολλοί όμως έχουν δοκιμάσει και έχουν ορκιστεί ότι δεν θα ξαναπιούν. Καλύτερα λοιπόν να απευθυνθούμε σε αυτούς. Δεν θα χρησιμοποιούσα το κλισέ ότι το ουίσκι είναι σαν την τζαζ, δηλαδή, αν δεν σου αρέσει σημαίνει ότι έχεις εκτεθεί στα λάθος δείγματα, αλλά θα έλεγα ανερυθρίαστα ότι το ουίσκι είναι ένα τόσο εξεζητημένο και πολυσύνθετο απόσταγμα που δεν γίνεται να μην σου αρέσει – απλά σίγουρα δεν είναι για όλες τις ώρες για όλους τους ανθρώπους.

Οι συμβουλές μου, λοιπόν, θα  ήταν οι εξής:

• Μη βιαστείτε να δοκιμάσετε: ο ουρανίσκος μας εκπαιδεύεται με την πάροδο του χρόνου: από φρούτα, φαγητά, ξηρούς καρπούς, χυμούς, κρασιά και άλλα αποστάγματα. Όσο κυλάει ο χρόνος, ο ουρανίσκος μας γίνεται πιο απαιτητικός. Αυτό μόνον καλό είναι. 
• Κάποια στιγμή θα προκύψει αβίαστα η ώρα της δοκιμής. Θα προσκληθείτε σε ένα φιλικό σπίτι που ο οικοδεσπότης έχει κάποιες γνώσεις παραπάνω. Θα βρεθείτε σε ένα μπαρ με ενημερωμένη κάβα. Θα σας επισκεφθεί ένας φίλος φέρνοντας μαζί μία προσεκτικά επιλεγμένη φιάλη. Θα είναι, δηλαδή, η στιγμή της δοκιμής – απολαύστε την. Και, πάλι, μην βιαστείτε: το ουίσκι δεν το πίνουμε για να καταφέρουμε κάτι, το πίνουμε για να απολαύσουμε τη στιγμή, να παρατείνουμε μία χαλάρωση που έχουμε ανάγκη έπειτα από μία πιεστική εβδομάδα. Να υπογραμμίσουμε τη σπουδαιότητα της κοινωνικής συγκυρίας: μία χαλαρή συνάντηση με φίλους είναι από τις πιο πολύτιμες εμπειρίες της ζωής. Το ουίσκι έρχεται να επικυρώσει με τη μοναδικότητά του αυτές τις στιγμές.
• Πειραματιστείτε – αλλά όχι με το καλημέρα. Στην αρχή, επιλέξτε κάποια single malt, ιδεατά με σχετικά χαμηλούς βαθμούς αλκοόλ και απλά προσθέστε λίγο νερό ή, αν σας τρομάζει αρχικά η ιδέα του μη δροσιστικού ποτού, βάλτε ένα καθαρό παγάκι. Σύντομα θα καταλάβετε ποιες βασικές γεύσεις σας ταιριάζουν: οι βοτανικές; Οι θαλασσινές; Οι γλυκιές; Σύντομα θα καταλήξετε σε κάποιες περιοχές, έστω τις βασικές: Σκοτία-Ιρλανδία-Αμερική. Θα έχετε χρόνο για επιπλέον γεωγραφική εξειδίκευση αργότερα. Τους πειραματισμούς καλό είναι να τους ξεκινήσετε όταν θα έχετε εμπεδώσει πρωτίστως τι αρέσει σε εσάς.
• Για πρώτη επαφή από τα βασικά που δεν θα δυσκολευτείτε και να βρείτε και δεν θα έχουν ιδιαίτερα υψηλό κόστος θα πρότεινα: Maker’s Mark από μπέρμπον. Bulleit από rye. Glenfarclas από scotch. Teacher’s από blend. Nikka από Japanese. Jameson από Irish. Λογικά, μέσα σε ένα χρόνο τα περισσότερα από αυτά θα τα αντικαταστήσετε από κάτι ανώτερης ποιότητας (και αξίας). Αλλά αν όντως σκέπτεστε να κάνετε τις πρώτες δοκιμές… δύσκολα θα λαθέψετε με τις παραπάνω επιλογές. 
• Ή κεράστε ένα ποτό έναν φίλο που ξέρει ή καθίστε κανένα δίωρο στο google να αναζητήσετε τους βασικούς όρους: τι σημαίνει single grain; blended malt; single cask; bottled in bond; non chill-filtered; Ακόμα και αν μετά τα ψιλοξεχνάτε, θα σας βοηθήσουν κυρίως να καταλάβετε ότι σπανίως αυτές οι λέξεις στις ετικέτες είναι καταλυτικής σημασίας για το τι αρέσει σε εσάς.
• Όταν παραγγέλνετε κοκτέιλ με βάση το ουίσκι (Old-fashioned, Manhattan, Brooklyn, Boulevardier, Whiskey Sour, Rob Roy, Rusty Nail, Sazerac κ.ο.κ.), να ρωτάτε πάντοτε τον μπαρτέντερ τι ουίσκι χρησιμοποιεί και, αν δεν σας ικανοποιεί η απάντηση, να ζητάτε εσείς κάτι που προτιμάτε. Μην τα αφήνετε στην τύχη – πολύ γρήγορα θα δείτε πόσο ρόλο παίζει το βασικό συστατικό του κοκτέιλ στο τελικό αποτέλεσμα.
• Προμηθευτείτε για το σπίτι 2-4 ποτήρια Glencairn – αναβαθμίζουν την εμπειρία του να απολαμβάνεις γουλιά-γουλιά ένα εκλεκτό απόσταγμα και αυτόματα αποτρέπουν από τη χρήση αναψυκτικών, χυμών, πάγων, ομπρελών κτλ. Παράλληλα, ακριβώς επειδή δεν θα έχετε μόνον ένα, θα θυμάστε ότι το ιδανικό είναι να μην πίνετε μόνοι, αλλά με παρέα!
• Μην πίνετε συχνά – χαρίστε στον εαυτό σας την αίσθηση της πολυτέλειας. Μην βιαστείτε να παίρνετε φιάλες – λίγες αλλά καλές είναι το ζητούμενο, όχι να θαυμάζετε ετικέτες και χρώματα στα ντουλάπια σας.
• Αποφεύγετε, όπως προαναφέραμε, να πίνετε μόνοι – όπως όλα τα όμορφα πράγματα, έτσι και το ουίσκι για αρχάριους γίνεται κάτι παραπάνω από ένα εκλεκτό απόσταγμα όταν το μοιράζεστε με αγαπημένα πρόσωπα.
• Μην ξεχνάτε ότι το ταξίδι στον μαγικό κόσμο του ουίσκι δεν είναι ούτε αγώνας ταχύτητας ούτε διαγωνισμός· είναι μία υπέροχη βόλτα, με αμέτρητες στάσεις, που πρακτικά δεν τελειώνει ποτέ (ίσως, μόνον όταν το επιβάλει κάποιος αυστηρός κύριος ή κυρία με άσπρη ποδιά): απολαύστε… υπεύθυνα, δηλαδή… χαλαρά!

*Ο Σπήλιος Λαμπρόπουλος γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο “Ε” της Ελευθεροτυπίας, στο Βήμα της Κυριακής, στο “Κ” και το ένθετο Τέχνες & Γράμματα της Καθημερινής, στο The Books’ Journal, στην Athens Voice καθώς και σε διάφορα lifestyle έντυπα, sites και μουσικά περιοδικά, όπως ΣΙΝΕΜΑ, Δίφωνο, Zoo, Symbol, ΚΛΙΚ κ.α.. Χρημάτισε αρχισυντάκτης του περιοδικού Ποπ&Ροκ, δίδαξε δημοσιογραφία και αγγλική γλώσσα στα ΙΕΚ ΑΚΜΗ και στη συνέχεια ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο (Εν Λευκώ, Athens Voice Radio, Pepper) και την τηλεόραση (ΝΕΤ/ΕΤ-1), ενώ διετέλεσε publicity manager στη DiDi Music/Big Star Productions και στην πολυεθνική κινηματογραφική εταιρεία United International Pictures.
Επί σειρά ετών εργαζόταν στα Public, σε διάφορα πόστα, μεταξύ των οποίων και αυτό του Εμπορικού Διευθυντή Προϊόντων Ψυχαγωγίας. Διατηρεί μέχρι σήμερα συνεργασία με τον όμιλο εταιρειών Olympia. Είναι συν-ιδρυτής της εταιρείας The Page Turners και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες. Επειδή του αρέσουν και τα bitters και το booze, δεν μπορεί να πει ποτέ όχι στις προτάσεις του BitterBooze για κείμενα περιφερειακά της κουλτούρας του αλκοόλ.